เปิดมุมมองจิตวิทยา ว่าเด็กจะโตขึ้นแบบไหน หาก ผู้ปกครองเลี้ยงลูกแบบเผด็จการ

จะได้ผลในระยะยาวหรือไม่ และส่งผลกระทบกับมิติด้านต่างๆของชีวิตเด็กอย่างไรบ้าง

รูปแบบการเลี้ยงดูแบบเผด็จการ เป็นการเลี้ยงดูที่เน้นความเข้มงวดและใช้การกดดันที่รุนแรง ผู้ปกครองจะมั่นหมายว่า ลูกต้องเชื่อฟังตนเองอย่างไม่มีข้อสงสัยและบังคับให้ทำพฤติกรรมที่ดี ผ่านการข่มขู่ การทำให้อับอาย และการลงโทษ ไม่มีการอธิบายถึงที่มาที่ไปของกฎที่ตั้ง

ทั้งนี้ เมื่อเด็กประพฤติตัวไม่เหมาะสม พ่อแม่มักจะรู้สึกว่า "มันง่ายและได้ผลเร็ว" ที่จะบังคับให้ลูกทำพฤติกรรมที่ดีผ่านการคุกคามทางกายวาจาและใจ และใช้การลงโทษที่รุนแรง แต่งานวิจัยมากมาย ชี้ให้เห็นว่าวิธีเหล่านี้ไม่ได้ส่งผลให้เกิดการปรับปรุงพฤติกรรมในระยะยาว ในทางตรงกันข้าม กลับทำให้สิ่งต่าง ๆ แย่ลง

ปัญหาพฤติกรรม งานวิจัยพบว่าการควบคุมที่รุนแรงรวมถึงบังคับจิตใจเด็ก เป็นตัวทำนายที่ส่งผลมากที่สุดในปัญหาพฤติกรรมที่จะแย่ขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป โดยงานวิจัยหนึ่งได้ติดตามปัญหาพฤติกรรมภายนอก เช่น พฤติกรรมก่อกวน ก้าวร้าว ท้าทาย หรือต่อต้านสังคม ของเด็กกลุ่มที่ถูกพ่อแม่เลี้ยงแบบเผด็จการเป็นเวลานานจนกระทั่งเด็กได้โตเป็นผู้ใหญ่ กลับพบว่าปัญหาพฤติกรรมของเด็กเหล่านี้ไม่ได้ลดลงเลยในระยะยาว ทั้งยังแย่ขึ้นกว่าเดิมอีกด้วย นอกจากนี้ยังพบว่า เด็กที่ถูกพ่อแม่เลี้ยงดูแบบเผด็จการ มีแนวโน้มจะติดสุรามากกว่าปกติ

ปัญหาทักษะทางสังคมและความคิด มีงานวิจัยทำการศึกษาวัยรุ่นอเมริกัน โดยผลการศึกษาพบว่า วัยรุ่นที่มีพ่อแม่เลี้ยงดูแบบเผด็จการ มักจะรู้สึกว่าสังคมไม่ค่อยให้การยอมรับ นอกจากนี้การศึกษาล่าสุดพบว่าเด็กที่ถูกเลี้ยงดูจากพ่อแม่แบบเผด็จการ มีแนวโน้มที่จะมีส่วนร่วมในการกลั่นแกล้งผู้อื่น และงานวิจัยในจีน พบว่า เด็กที่ถูกผู้ปกครองเลี้ยงดูแบบเผด็จการจะมีความสามารถในการเข้าสังคมน้อยกว่าเด็กคนอื่น ๆ โดยครูของเด็กเหล่านี้ได้ระบุว่าเด็กยังมีพฤติกรรมที่ก้าวร้าวมากขึ้นและทำให้มีโอกาสน้อยลงที่จะได้รับการยอมรับจากคนรอบข้าง ทั้งนี้เด็กจะรู้สึกกลัวหากจะต้องเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ เนื่องจากกังวลว่า หากทำพลาด ผู้ปกครองจะซ้ำเติมหรือได้รับความเห็นในเชิงลบจากพ่อแม่ ทั้งยังทำให้เด็กไม่อยากเข้าหาพ่อแม่เมื่อมีปัญหาหรือต้องการคำแนะนำ

ปัญหาทางอารมณ์ การเลี้ยงดูแบบเผด็จการทำให้เด็กเสี่ยงต่อความวิตกกังวล การนับถือตนเองต่ำ และภาวะซึมเศร้ามากกว่าปกติ มีการศึกษาวิจัย พันธุศาสตร์พฤติกรรมของฝาแฝดชาวจีน โดยนักวิจัยพบว่าเด็กที่มีผู้ปกครองที่เลี้ยงดูแบบเผด็จการมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคทางจิตเวช และงานวิจัยในจีนอีกการศึกษาหนึ่งพบว่า การเลี้ยงดูแบบเผด็จการทำให้เด็กมีความเสี่ยงสูงต่อการเป็นโรคซึมเศร้า โดยเฉพาะพ่อแม่ที่ชอบใช้ความรุนแรงทางกายและวาจาในการแก้ปัญหา มักจะทำให้เด็กโตขึ้นแบบมีปัญหาในการควบคุมอารมณ์ของตนเอง

ปัญหาทางศีลธรรม ผู้ปกครองที่ใช้อำนาจแบบเผด็จการ อาจมองว่าตนเองเป็น"ตัวแทนของศีลธรรม" แต่ตามที่ระบุไว้ข้างต้น การศึกษาวิจัยชี้ให้เห็นว่าเด็กที่มีพ่อแม่แบบเผด็จการนั้น สามารถควบคุมตนเองและการให้เหตุผลทางศีลธรรมได้น้อยกว่าเด็กปกติ และอาจเลียนแบบพฤติกรรมการใช้ความรุนแรงจากพ่อแม่ เพราะคิดว่ามันจะช่วยแก้ปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตได้

25 November 2563

ที่มา ข่าวสด

Posted By Thongpet/kanchana/Maneewan

Views, 1591