ถอยหนึ่งก้าว ทะเลกว้าง ฟ้าสดใส

เผยแพร่: 28 มี.ค. 2561 07:36: โดย: MGR Online

สารภาพว่าวันที่ต้องปิดต้นฉบับเกิดอาการป่วยเซื่องซึม คิดว่าจะเขียนต้นฉบับมิได้ซะแล้ว คุณสามีก็เลยลองถามลูกชายคนโต “สรวง สิทธิสมาน” ที่อยู่เมืองจีนว่า “ลูกสามารถเขียนต้นฉบับแทนแม่ได้ไหมครับ แม่ป่วยอยู่” จึงกลายเป็นที่มาของบทความชิ้นนี้ที่ต้องการสะท้อนคำว่า “อีโก้” ที่เขามักได้ยินบ่อยๆ ทั้งที่เมืองไทยและที่เมืองจีน มันมีทั้งข้อดีและข้อด้อยที่ถ้าเราสามารถรับมือกับมันได้ก็จะทำให้ชีวิตมีความสุข

"อีโก้..."

คำศัพท์ภาษาอังกฤษที่หลายๆ ท่านอาจเคยได้ยินบ่อยจนแทบจะกลายเป็นคำภาษาไทยไปแล้ว และตีตวามไปในเชิงลบ บ่อยครั้งที่ได้ยินเพื่อนหรือคนรอบข้างใช้คำนี้ในเชิงกล่าวถึงคนอื่นว่าเป็นคน...

"อีโก้สูง..."

ผมเองก็เคยถูกกล่าวถึงเช่นนั้นเหมือนกัน

คนส่วนใหญ่นั้นอาจจะคิดว่า "อีโก้" หมายถึงการเห็นแก่ตัว หรือการเย่อหยิ่งทะนงตน ผมก็เคยเข้าใจเช่นนั้นเหมือนกัน

ความหมายตามพจนาณุกรมของคำว่า Ego นั้นก็คือ "อัตตา" หรือ "การถือตัวเองเป็นสิ่งสำคัญ" ซึ่งก็ไม่แปลกนักที่หลาย ๆ คนจะตีความคำว่าไปไกลถึงขนาดว่าการเห็นแก่ตัว

หลังจากที่ผมได้เข้าไปอ่านบทความของซิกมุนด์ ฟรอยด์ (Sigmund Freud) นักจิตวิทยาชื่อดังในระดับบิดาของวิชาจิตวิทยาชาวออสเตรีย ที่มีชื่อว่า Id, Ego and Superego อรรถาธิบายความหมายของ "อีโก้" ได้อย่างลึกซึ้งน่าสนใจมากทีเดียว

https://www.simplypsychology.org/psyche.html - บทความของฟรอยด์

ฟรอยด์บอกว่าส่วนประกอบหลักของ Ego แบ่งเป็น 2 ฝั่ง คือ Id ที่หมายถึงต้นกำเนิดของสัญชาตญาณและความต้องการจากก้นบึ้งของหัวใจ และ Superego ที่หมายถึงสำนึกผิดชอบชั่วดี อันเป็นสิ่งที่คอยยึดเหนี่ยวไม่ให้เกิดการกระทำที่ไม่ดี

ยกตัวอย่างการทำงานของ Id และ Superego ง่าย ๆ ตามความเข้าใจของผม เช่น

Id (It): เราอยากได้เงิน เราจะปล้น ขโมย หรือทำทุกวิถีทางเพื่อให้ได้เงินมา

Superego (above I): การขโมยผิดกฎหมาย ศีลธรรม เป็นสิ่งที่ไม่ควรทำ

Ego (I): เราจะตั้งใจทำงานเพื่อที่จะได้หาเงินได้มาก ๆ

Id จะคอยชี้หาสิ่งที่ต้องการอยู่เสมอ โดยที่ Superego จะคอยประมวลความเหมาะสมในการไขว่คว้าในสิ่งที่อยากได้

และ Ego จะเป็นวิธีการที่ผ่านกระบวนการการไตร่ตรองเพื่อให้เราได้มาในสิ่งที่ต้องการหรือเพื่อให้เราปฏิบัติตามหน้าที่ให้บรรลุเป้าหมายและสร้างความพึงพอใจให้กับตัวเองและคนรอบข้าง

Ego ของแต่ละบุคคลจึงมักจะแตกต่างกันไปตามทัศนคติ สภาพแวดล้อม อิทธิพลของลัทธิความเชื่อ และความสมดุลระหว่าง Id และ Superego ของแต่ละคน

หากยึดความหมายของคำว่า "อีโก้" ในรูปแบบนี้ คำว่า "อีโก้สูง" ก็น่าจะหมายถึงการเชื่อมั่นในตัวเองและวิธีการในการมองโลกของตัวเอง ความเชื่อที่ตัวเองยึดถือ ตลอดจนการยึดมั่นในอุดมการณ์ของตัวเอง ทำนองนี้

หรือหากจะกล่าวว่า "อีโก้" ก็คือ "ตัวเอง" หรือ "ตัวตน" ก็คงไม่ผิดนัก...

และลักษณะของคนที่มี "อีโก้สูง" ก็จะเป็นคนที่จมอยู่กับความคิดของตนเอง และมักจะเลือกที่จะไม่รับฟังความคิดเห็นของคนที่เห็นต่างออกไป ก่อให้เกิดความขัดแย้งมากมาย...

ตั้งแต่เกิดมาจนโตขึ้นมา มนุษย์ทุกคนล้วนถูกแต่งเติมเสริมส่งในรูปแบบที่แตกต่างกันไป และเมื่อยิ่งโตขึ้น "อีโก้" ของแต่ละคนก็จะใหญ่ขึ้นไปเรื่อย ๆ ในรูปแบบของแต่ละคน และหากทุกคนกลายเป็นคนที่มี "อีโก้สูง" กันหมด ก็คงไม่มีใครฟังใคร ความขัดแย้งก็คงจะเกิดขึ้นอย่างไม่จบสิ้น ก่อให้เกิดเป็นปัญหามากมายในสังคม และหากไม่มีใครที่สามารถลดความ "อีโก้สูง" ลงมาได้เลยก็คงจะต้องถกเถียงกันไปอย่างไม่สามารถแก้ปัญหาใด ๆ ได้เลย

ผมเองก็ยอมรับเช่นกันว่าเคยเป็นคนที่ "อีโก้สูง" อาจจะต้องเติมคำว่า "...มาก" เข้าไปอีกคำเสียด้วย ทำให้ผมกดดันตัวเองเพื่อให้ได้มาในสิ่งที่คาดหวังด้วยความมุ่งมั่น ผมกลายเป็นคนกลัวที่จะทำให้คนรอบข้างตัวผิดหวัง และบ่อยครั้งมันทำให้ตัวผมเบื่อหน่ายกับสังคมที่ไม่ตรงต่อทัศนคติและ "อีโก้" ของตัวเอง ทำให้มีความคิดดูถูกเหยียดหยาม กับบางสิ่งที่ผมเจอในสังคมหรือกับบางสิ่งที่ไม่ได้ดั่งใจผม

บางครั้งก็ด่วนตัดสินคนที่คิดต่างจากผมว่าเป็นคนที่ไร้ความคิด

มันแย่มาก...

หลาย ๆ ครั้ง "อีโก้" และความกดดันในตัวเอง กลายเป็นสิ่งที่สร้างสิ่งที่เป็นเสมือรอยร้าวกับคนรอบตัว จนผมต้องมานั่งคิดทบทวนตัวเอง และตระหนักได้ในที่สุดว่าตัวตนที่ผมคิดว่าผมเป็นและพยายามจะเป็นมันสร้าง "อีโก้" ขนาดใหญ่ให้กับตัวเอง โดยที่บางครั้งก็อาจจะลืมตัวไปว่า ตัวตนที่แท้จริงของผมที่คนอื่นคาดหวังให้ผมเป็นจริง ๆ อาจเป็นเพียงแค่ ลูกชายที่ดีคนหนึ่ง พี่ชายที่ดีคนหนึ่ง หรือเพื่อนที่ดีคนหนึ่งเพียงเท่านั้น

บางทีการหลงระเริงอยู่กับ "อีโก้" ของตัวเองอาจทำให้เราคิดว่าตัวเองใหญ่ค้ำฟ้า หรือบินได้สูงกว่าคนอื่น โดยที่ลืมไปสนิทว่า เรามันก็แค่มนุษย์ธรรมดา ๆ คนหนึ่งเท่านั้น...

หลายปัญหาในสังคมโลกที่ไม่ถูกแก้ใขจนถึงทุกวันนี้ หากจะกล่าวว่าเป็นปัญหาที่เกิดมาจาก "อีโก้" ก็คงไม่ผิดนักกระมัง การต่อสู้กันทางอุดมการณ์ในปัจจุบัน ทุกฝ่ายต่างหาเหตุผลต่าง ๆ นานา มาสนับสนุน "อีโก้" ของตัวเองจนไม่เกิดการรับฟังใด ๆ และนับวันดูจะยิ่งทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ

ผมเชื่อว่าหากทุก ๆ ฝ่ายสามารถลด "อีโก้" ลงมาได้บ้าง ก็จะเกิดการรับฟัง และความคิดเห็นใหม่ ๆ ที่จะนำไปสู่การพัฒนาในอนาคต

หากทุกคนสามารถก้าวถอยหลังได้คนละก้าว ถอยจากตัวตน ถอยจากอุดมการณ์และความเชื่อ ถอยจาก "อีโก้" เราอาจจะคุยกันได้ง่ายขึ้น และสิ่งใหม่ ๆ ก็จะเกิดขึ้นตามมาอย่างแน่นอน

สมดังภาษิตจีนบทหนึ่งที่ว่า “หลีไห่ หย่วน อี ปู้ หยวน หย่วน เตอ” หรือแปลเป็นไทยประมาณว่า...

"ถอยหนึ่งก้าว ทะเลกว้าง ฟ้าสดใส"

28 March 2561

ที่มา ผู้จัดการ ออนไลน์

Posted By STY_Lib

Views, 67259