สมุนไพรใกล้ตัวกับการรับมือและการฟื้นฟูอาการ LONG COVID ที่ปอด (ตอนจบ)

TRADITIONAL THAI MEDICINE &

LONG COVID SYNDROME IN LUNG

สมุนไพรใกล้ตัวกับการรับมือและการฟื้นฟูอาการ LONG COVID ที่ปอด (ตอนจบ)

เรื่องพิเศษ เรื่องโดย... ศิริกร โพธิจัทร

GINGER, SAFE & EASY TO USE

ขิง สมุนไพรใช้ง่าย ปลอดภัย ขวัญใจนักวิจัยทั่วโลก

ในบรรดาสมุนไพรใกล้ตัว หาได้ทั่วไปในครัว คุณณัฐดนัยแนะนำว่า ขิงก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกยอดฮิต

“ในแง่ผลการศึกษาวิจัย มีงานวิจัยเกี่ยวกับขิงมากมาย ไม่ใช่เฉพาะในแถบเอเชีย แต่ได้รับการยอมรับจากนักวิจัยทั่วโลกว่าเมื่อนำมาใช้ดูแลและฟื้นฟูผู้ป่วย Long COVID แล้วให้ผลดี เนื่องจากขิงยับยั้งการแสดงออกของโปรตีน Inducible Nitric Oxide Synthase (iNOS) และ Cyclooxygenase-2 (COX-2) ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบ และสารสกัดขิงสามารถต่อต้านอนุมูลอิสระได้

สรรพคุณทางการแพทย์แผนไทยระบุว่า ขิงใช้รักษาอาการหวัด รักษาอาการปวดศีรษะเนื่องจากไมเกรน และรักษาอาการปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ บำรุงธาตุไฟ ฆ่าพยาธิ สรรพคุณโบราณ ขิงแห้ง แก้ไข้ แก้ไอ ขับเสมหะ ขับเหงื่อ แก้หอบ แก้ลม โดยใช้เหง้าขิงใน ‘พิกัดตรีรัตตะกุลา (ตรีสัตกุลา)’ คือการจำกัดตัวยาอันสามารถ 3 อย่าง ประกอบด้วยเหง้าขิงสด ผลผักชีลา และเทียนดำ ใช่อย่างละเท่าๆ กัน เพื่อบำรุงธาตุไฟ

“นอกจากนี้น้ำมันหอมระเหยจากขิงยังช่วยบรรเทาอาการล้า ทำให้จิตใจปลอดโปร่ง เพิ่มความรู้สึกอบอุ่น ช่วยเพิ่มความจำ กระตุ้นการไหลเวียนเลือด บรรเทาอาการปวดรูมาตอยด์ ปวดกล้ามเนื้อ และเคล็ดขัดยอกได้”

ในกรณีที่ไม่มีขิง คุณณัฐดนัยแนะนำว่า ใช้ขมิ้นชันก็ได้เช่นกัน เพราะเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบจึงช่วยในการลดความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการอักเสบรุนแรงได้ แต่ต้องระมัดระวังการใช้ เพราะถ้าใช้ในปริมาณมากๆ จะทำให้เกิดการระคายเคืองกระเพาะอาหารได้งดใช้ในกรณีหญิงมีครรภ์และผู้ป่วยที่มีอาการแพ้ขมิ้นชัน โดยจะมีอาการนอนไม่หลับ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว

ทั้งนี้ต้องระวังในกรณีที่คนไข้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือด แนะนำว่าในคนไข้กลุ่มนี้ก่อนไข้ต้องปรึกษาแพทย์ประจำตัวก่อนเสมอ

JOURNEY OF THAI HERBS

เส้นทางการใช้สมุนไพรไทยดูแลผู้ป่วย Long COVID

ทั้งนี้คุณณัฐดนัยอธิบายว่า หลังจากทางโรงพยาบาลเปิด “คลินิกหลังโควิดแล้ว”แล้ว ก็มีการเก็บข้อมูลเพื่อนำมาพัฒนาการดูแลและฟื้นฟูผู้ป่วยกลุ่มนี้ให้ต่อเนื่อง

“ที่ผ่านมาทางโรงพยาบาลมีการทำงานคู่กันระหว่างแพทย์แผนปัจจุบันและแพทย์แผนไทยอยู่แล้ว เมื่อเกิดการระบาดของโควิด ด้วยความที่ทางโรงพยาบาลเราเป็นโรงพยาบาลศูนย์ประจำจังหวัด จึงมีการส่งต่อคนไข้จากทุกอำเภอมาที่นี่ เมื่อมีคนไข้โควิดจำนวนมาก การนำสมุนไพรไทยมาช่วยดูแลคนไข้ทั้งขณะเป็นและหลังหายจากโควิดแล้วจึงเกิดขึ้น

“เท่าที่ทีมช่วยกันติดตาม เราพบว่าแม้คนไข้จะหายป่วย 3-6 เดือนแล้ว ก็ยังมีอาการหลงเหลืออยู่ จึงเริ่มเปิดให้บริการผู้ป่วย Long COVID ตั้งแต่เดือนมิถุนายน ปี พ.ศ.2564 และมีคนไข้มาวันละ 200 รายโดยเฉลี่ย มีทั้งคนไข้ที่มารักษาโควิดกับเราอยู่แล้วและคนไข้ที่ไปรักษาโควิดจนหายจากที่อื่น แต่ยังมีอาการ Long COVID แล้วสนใจการรักษาด้วยสมุนไพรก็จะมาหาเรา”

ชีวจิต เห็นว่าการนำสมุนไพรมาใช้ในช่วงโควิดระบาดและใช้ในผู้ที่หายป่วยโควิดแต่ยังมีอาการ Long COVID หลงเหลืออยู่นั้น เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ทำให้คนรักสุขภาพนำไปปรับใช้ได้

แต่ในกรณีที่มีอาการซับซ้อน หากสนใจอยากนำสมุนไพรไปใช้ แนะนำให้มาพบแพทย์แผนไทยซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการใช้สมุนไพร เพื่อเข้าสู่กระบวนการรักษาและฟื้นฟูสุขภาพที่ถูกต้อง

แน่นอนว่าทุกวันนี้การแพทย์แผนปัจจุบันเป็นแนวทางหลักที่ใช้ในการรักษาผู้ป่วย แต่ประสบการณ์ที่โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรดูแลคนไข้โดยทำควบคู่กันระหว่างแพทย์แผนปัจจุบันและการแพทย์แผนไทย ทำให้เราเห็นว่าสมุนไพรใกล้ตัวหลายๆ ชนิดและยาตำรับที่เป็นมรดกจากบรรพบุรุษไทยมีส่วนช่วยในการดูแลและฟื้นฟูสุขภาพประชาชนได้

ดังนั้นการมีสมุนไพรไทยจึงถือเป็นประโยชน์อย่างยิ่งที่ทำให้เราคนไทยมีทางเลือกในสถานการณ์ที่โรคโควิดเป็นปัญหาสุขภาพที่ผู้คนทั่วโลกยังต้องเผชิญไปอักนาน

THAI HERBAL FORMULAS FOR LUNG

สูตรยาต้มบำรุงปอด ฟื้นฟูปอดผู้ป่วย Long COVID

ข้อมูลจาก คู่มือดูแลสุขภาพสำหรับประชาชนในสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ระลอก 3 ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยและสมุนไพร ระบุว่า มียาตำรับที่ชื่อว่ายาต้มแก้หอบหืด ที่มีคุณสมบัติใช้บำรุงปอดได้ โดยมีรายละเอียดดังนี้

⬧ ส่วนประกอบ ใบหนุมานประสานกาย 30 กรัม แก่นฝาง 30 กรัม ใบมะคำไก่ 30 กรัม แสมสาร 30 กรัม แห้วหมู 30 กรัม เถาวัลย์เปรียง 30 กรัม

⬧ วิธีทำ นำสมุนไพรทั้งหมดใสหม้อ เทน้ำให้พอท่วมสมุนไพร จากนั้นต้มด้วยไฟกลาง เมื่อเดือดแล้วลดไฟลงใช้เวลาประมาณ 10-15 นาทีจนน้ำงวดลงครึ่งหนึ่งปิดไฟ พักให้เย็น นำมากรองใส่ขวด

⬧ วิธีใช้ นำมาอุ่นแล้วดื่มครั้งละ 1 ถ้วยชา (150 ซีซี) ก่อนอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น

⬧ ข้อห้าม งดใช้ในหญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลความปลอดภัย

⬧ ข้อควรระวัง ควรระวังในการใช้ร่วมกับยาในกลุ่มยาลายลิ่มเลือด (Anticoagulant) และยาต้านการจับตัวของเกล็ดเลือด (Antiplatelet) นอกจากนี้ให้ระวังการใช้ในขนาดสูงติดติดต่อกันเป็นเวลานาน เนื่องจากอาจมีผลลดความดันโลหิตและระดับน้ำตาลในเลือด

⬧ อาการไม่พึงประสง ในคนไข้บางรายยาต้มตำรับนี้อาจทำให้ถ่ายมากกว่าปกติ หากมีอาการใจสั่นหรือหัวใจเต้นเร็ว ให้หยุดยาทันที

เรื่องประสิทธิภาพของยาต้มสูตรดังกล่าวนั้น ร้านยาโพธิ์เงิน-อภัยภูเบศรโอสถ ซึ่งเป็นร้านยาของโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ได้ยกตัวอย่างกรณีศึกษาซึ่งได้จากประสบการณ์จริงของผู้ใช้ยาต้มตำรับนี้ ดังนี้

“ลูกชายของผู้ป่วยเล่าว่า คุณพออายุ 57 ปี ก่อนหน้านี้เป็นผู้ป่วยติดเชื้อโควิดจากคัสเตอร์สนามมวย มีอาการรุนแรงเพราะภาวะอักเสบและมีการติดเชื้อลงปอด ต่อมาได้เข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งนาน 1 เดือนแล้วอาการโควิดดีขึ้น แต่ก่อนออกจากโรงพยาบาลมีผลเอกซเรย์ปอดพบฝ้าขาวและรอยโรคที่ชี้ว่าเกิดความเสียหายที่เนื้อปอดบางส่วน

“ทั้งนี้แพทย์เจ้าของไข้อธิบายว่า ด้วยเหตุที่ร่างกายเกิดการอักเสบรุนแรงและเกิดความเสียหายที่ปอด ทำให้ประสิทธิภาพของปอดไม่อาจกลับมาเป็นปกติได้ หลังออกจากโรงพยาบาลลูกชายเล่าว่าคุณพ่อมีอาการเหนื่อย หายใจลำบาก และอ่อนเพลียเล็กน้อย จึงมาปรึกษากับทางร้านยา ทางร้านได้จ่ายยาต้มตำรับนี้ไป จากนั้นลูกชายก็นำไปต้มให้คุณพ่อดื่มวันละ 1 แก้ว ก่อนอาหาร 3 มื้อ ต่อเนื่อง 1 เดือน

“เมื่อครบกำหนด 1 เดือน ลูกชายก็พาพ่อไปตรวจตามแพทย์นัด ปรากฏว่าผลเอกซเรย์ปอดดีขึ้น เพราะฝ้าขาวที่ปอดและรอยโรคที่เกิดจากเนื้อปอดนั้นหายดีแล้ว”

4 HERBS AS THE OPTIONAL CHOICE

อภัยภูเบศรแนะสมุนไพรฟื้นสุขภาพยุคโควิด

แพทย์หญิงโศรยาระบุถึงสมุนไพรที่น่าสนใจ สามารถนำมาใช้ดูแลสุขภาพยุคโควิดระบาด โดยมีสมุนไพรแนะนำ 4 ชนิด ดังนี้

 พริกโรธ หรือ พริกช้างแส่น มีคุณสมบัติโดดเด่นเรื่องความเผ็ด เพราะเป็นพริกที่เผ็ดที่สุดในโลก ทั้งนี้มีการศึกษาในสหรัฐอเมริกาพบว่า คนที่กินพริกมีอายุยืนกว่าคนที่ไม่กิน เมื่อไปดูเรื่องสารสำคัญในพริกพบว่ามีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ และต้านไวรัสได้

 ใบบัวบก ช่วยเรื่องการเสริมความจำ บำรุงสมอง ทำให้คุณภาพการนอนหลับดีขึ้น ปรับภูมิคุ้มกันและที่สำคัญช่วยต้านการเกิดพังผืดที่ปอด

 หอมแดง แนะนำเป็นพันธุ์สยามเรด เนื่องจากเป็นสายพันธุ์พื้นบ้านของไทย มีคุณสมบัติที่โดดเด่นคือ อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ต้านอักเสบ และใช้แก้หวัดได้

 กระเทียมแก้ว นับเป็นสมุนไพรโบราณ สรรพคุณทางยาคือ มีรสเผ็ดอุ่น มีฤทธิ์ช่วยปรับภูมิคุ้มกัน ต้านไวรัส ต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันหวัด และฟื้นฟูหลังเจ็บป่วยได้

นิตยสารชีวจิต ปีที่ 24 ฉบับที่ 561 เดือน 16 กุมภาพันธ์ 2565

8 April 2565

By STY/Library

Views, 2751