ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรเป็นทั้งยาเป็นทั้งอาหาร

ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรเป็นทั้งยาเป็นทั้งอาหาร

สุขภาพดี วิถีหมอไทย... เรื่องโดย... คมสัน ทินกร ณ อยุธยา แพทย์แผนไทยราชสกุลทินกร

ไม้มหัศจรรย์ “ฟ้าทะลายโจร” ใช้เรียกกันหลายชื่อ น้ำลายพังพอน ฟ้าสะท้าน หญ้ากันงู เมฆทลาย ขุนโจรห้าร้อย ส่วนจีนเรียก ชวนชิน

ฟ้าทะลายโจรนั้นอยู่ในวงศ์เดียวกับต้นเหงือกปลาหมอ ขึ้นได้โดยทั่วไปในแถบภูมิภาคนี้ไปจนถึงโพ้นทะเลแคริบเบียนเลย เป็นไม้ล้มลุกชนิดหนึ่ง แตกกิ่งมากใบ มักชุกขึ้นได้ในดินทุกชนิด ทนแดดทนร่มได้ดี ใช้เมล็ดมาปลูกเมื่อโตแล้วไม่ต้องการๆ ดูแลมากนัก แค่ให้น้ำก็พอ ปุ๋ยบางทียังไม่ต้องใช้เลย

ต้นฟ้าทะลายโจรมีรสขมขม คือ ขมมากทุกส่วน ไม่เว้นเลย

ในอินเดียเรียกฟ้าทะลายโจรว่าเป็นราชาแห่งความขม

ในวิชาหมอไทยนั้น ถ้ารสขมยิ่งขมมากถือว่ามีแรงโอสถสารสูงมากนัก หมอไทยจะระวังเป็นที่สุด มีคุณมากก็มีโทษแฝงเยอะ

เฮ้อ!!! อนิจจังอนิจจาถึงเขียนข้อควรระวังไว้ข้างขวด แต่จะมีกี่คนที่อ่าน

กลไกของเครื่องยาชนิดนี้ หมอไทยว่า เข้าทาง ลดปิตตะ คือ บรรเทาอาการจากพลังงานความร้อนที่เคลื่อนอยู่ภายนอกกาย แต่ถ้ามีไข้สูงเราจะไม่ใช้ ถ้าใช้ต้องใส่ตัวยาชนิดอื่นด้วย เพื่อไปถ่วงความแรงลง

เราไม่เอาน้ำเย็นไปราดบนกองไฟ เราไม่ทำเยี่ยงนั้น เพราะฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์เย็นมาก ไม่ดีสำหรับพิษไข้ระยะต้น

การใช้ฟ้าทะลายโจรในประสบการณ์ของหมอไทย

🢭 ใช้เป็นตัวยาสามัญประจำบ้านที่คนไข้สามารถพึงพาตนเองได้ หมอไทยเพียงบอกวิธีกินเท่านั้น

🢭 ใช้ในกลุ่มอาการไข้ ให้ไอแห้ง ใช้ละลายเสลดเหนียวในช่วงคอ ช่องอกได้ จนถึงอาการเจ็บคออันเกิดแต่ไอและเสลดนั้นเป็นเหตุ สามารถใช้ได้ทั้งสดและแห้ง โดยใช้ส่วนใบหรือติดกิ่งได้ แต่ให้มีส่วนของใบมากกว่า อายุของต้นต้อง 3 เดือนขึ้นไป หรือออกดอกแล้วอย่างน้อยกิ่งต้น

ซึ่งการใช้ฟ้าทะลายโจรก็สามารถใช้ได้หลายหลายวิธี กล่าวคือ

1. ใช้ใบสดชงน้ำเดือดแล้วจิบดั่งจิบชา (ห้ามดื่มแทนน้ำ)

2. ใช้ใบสดหรือใบแห้งต้มเดือดแล้วกรอง ดื่มครั้งละครึ่งถึงหนึ่งแก้ว วันละ 3 เวลา

3. ใช้ผงยาแห้ง เข้ากระสายน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน 3-4 ลูกกลอน วันละ 3 เวลา

4. ใช้กวาดคอ ผงยาแห้งแทรกเกลือและน้ำผึ้งเป็นกระสาย ใช้กวาดคอบ่อยๆ

5. ใช้ใบสดอมไม่เคี้ยว ครั้งละ 2-3 ใบ อมจนยาจืด

6. ใช้ผงยาแห้งอัดแคปซูลเบอร์ 0 กินครั้งละ 3 แคปซูล เวลาท้องว่าง

ระยะเวลาในการวางตัวยาฟ้าทะลายโจรของหมอไทย

หากใช้ตามพระคัมภีร์แพทย์ “ฉันทศาสตร์”

⬥ ถ้าวางแก้ไข้ ใช้เวลา 4-5 วัน

⬥ ถ้าวางแก้ทางเสลด หรือระบบเสมหะ ใช้เวลา 9 วัน (ต้องไม่มีไข้แล้ว)

⬥ ถ้าไม่ฟัง (ไม่ได้ผล) แพทย์จะหยุดยาทันที และวางยาขนานอื่นๆ เป็นลำดับถัดไป

หมอไทยขอแนะนำว่า...ถ้าจะใช้ฟ้าทะลายโจร อย่าใช้เดี่ยวๆ ให้ใช้รวมกับตัวยาอื่นๆ ไปจะดีกว่า โดยขอแนะดังนี้

🞠 สำหรับใช้ลดไข้ตัวร้อนเท่านั้น ถ้าไข้ตัวเย็นห้ามขาด

ใช้ผงฟ้าทะลายโจร 1-2 แคปซูล กินพร้อมกับน้ำต้มขิงแก่ เพื่อผ่อนเย็นของฟ้าทะลายโจร

แล้วให้เอาผงฟ้าทะลายโจรลงละลายในนำอุ่นผสมด้วยน้ำส้มสายชูอีกนิด ใช้เช็ดเนื้อเช็ดตัวผ่อนความร้อนลงช่วยกัน

🞠 หากใช้แก้ไอเจ็บคอ

แนะให้เอาผงฟ้าทะลายโจรผสมกับน้ำมานาวเป็นกระสาย แล้วกวาดไปตามช่องปากช่องคอ จะขมมากปนเปี้ยว ใช้ยากแต่ปลอดภัยกว่า ดีกว่าดินยาแคปซูล

มีอีกวิธีพอหลีกเลี่ยงได้ คือ เอาผงฟ้าทะลายโจรใส่ถ้ำยาดม เจือด้วยพิมเสนหอม ใช้สูดดมบ่อยๆ ไอระเหยความขมจะเข้าทางจมูกแทน แถมยังช่วยลดน้ำมูกและฆ่าเชื้อในโพลงจมูกได้อีกด้วย

🞠 หากไมเกรนเข้าตา หรือตาล้า ตาพร่าตามัว เป็นต้อลมต้อแดด ต้อชนิดต่างๆ

ใช้ผงฟ้าทะลายโจรผสมกับไข่ขาวของไข่เป็ดเป็นกระสาย ใช้พอกตา ช่วยได้ดีตาใสสว่าง

🞠 ถ้าผดผื่นขึ้นตามเนื้อตามตัว

ใช้ผงฟ้าทะลายโจรลาลายในน้ำสุรา ใช้ทาบริเวณที่มีอาการ หายแล้วให้เลิกกัน

🞠 ถ้าตับร้อน ตับล้า

ใช้ทาที่ตับด้านนอกใต้ชายโครงขวา ช่วยผ่อนร้อนตับลง

ความจริงฟ้าทะลายโจรยังสามารถใช้ได้เกินกว่าแจ้ง แต่ของแจงเพียงนี้ เพราะเหมาะสมกับประชาชนทั่วไปจะใช้ มากกว่านั้นต้องขอให้เป็นเรื่องของหมอไทยเขาใช้ดีกว่า

ที่ต้องเตือนอีกเรื่องและสำคัญยิ่งคือ

อย่าใช้ฟ้าทะลายโจรต่อเนื่องเกินกว่า 3 วัน

ถ้าไม่หายไปหาหมอให้หมอตรวจจะดีกว่า

คนท้องคนไส้ คนมีความดันต่ำ ห้ามใช้นะไม่ดี

บอกไว้เพิ่มอีกนิด อันนี้สำหรับเฉพาะหมอไทยเท่านั้น...

ให้นำใบฟ้าทะลายโจรมาห่อผ้าขาวบางลงดองในน้ำสุราเข้มๆ สักสองอาทิตย์ เป็นวิธีสกัดได้หัวเชื้อฟ้าทะลายโจรเข้มข้นสูงมาก เพื่อนำไปผสมรวมกับยาตัวอื่นๆ ต่อไป เป็นการเพิ่มสรรพคุณของยาในตำรับนั้นๆ ขึ้นไปอีก ใช้กับตำรับยารสประธานเย็นหรือสุราเท่านั้น ยาร้อนห้ามใช้

ผู้เขียนขอเชื้อเชิญปลูก “ฟ้าทะลายโจร” สมุนไพรที่เป็นยาดีไว้ใช้สักอีกต้น ใช้ดีจึงบอกต่อ

ถ้าจะกินฟ้าทะลายโจร มันขมมาก หมอขอแนะว่า ใครพอกินขมได้ให้เอาไปต้มน้ำเดือด ใส่ชาเขียวเข้าไปด้วยนะ พอกลบขมได้นิด

สำหรับฟ้าทะลายโจรกุ้งชุมแป้งทอด

สำรับนี้ถ้าได้กุ้งฝอยมาจะดีมาก ถ้าไม่ได้หากุ้งตัวเล็กๆ ก็พอได้

ส่วนใบฟ้าทะลายโจร นำมาแช่ในน้ำเกลือแล้วขยำ ล้างออกหลายๆ น้ำ นำไปต้มเดือดต่อสักสองสามน้ำจนลดขมลง น้ำที่ต้มอย่าทิ้ง เก็บไว้กินเป็นยาแก้ร้อนในได้

นำใบที่ต้มแล้วมาสับละเอียดผสมไปกับแป้งทอดที่เตรียมไว้ ใส่กุ้งตามไป ลงทอดในน้ำมันร้อนเป็นแผ่นกลมๆ จิ้มกับอาจาดหรือน้ำจิ้มซีฟู้ดก็ได้

สำรับนี้สำหรับตนชอบความขม

หมอชาวบ้าน ปีที่ 43 ฉบับที่ 508 เดือนสิงหาคม 2564

1 September 2564

By STY/Lib

Views, 36982