ดัชนีชี้วัดความสุขคนไทย Thai Happiness Indicators (THI – 66)

Download เอกสาร

เริ่มทำแบบสอบถาม Online

บทนำ

ดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย เป็นแบบประเมินสุขภาพจิตด้วยตนเอง ซึ่งสร้างขึ้นภายใต้กรอบแนวคิดคำจำกัดความของสุขภาพจิต หมายถึง สภาพชีวิตที่เป็นสุข อันเป็นผลจากการมีความสามารถในการจัดการปัญหาในการดำเนินชีวิต มีศักยภาพที่จะพัฒนาตนเองเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี โดยครอบคลุมถึงความดีงามภายในจิตใจ ภายใต้สภาพสังคมและสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป

คุณสมบัติของเครื่องมือ

1. เนื่องจากเครื่องมือนี้สร้างขึ้นโดยใช้กลุ่มคนเป็นมาตรฐาน (Normative model) ในการกำหนดเกณฑ์ปกติ (norm) เพราะยังไม่มีการตรวจมาตรฐาน (gold standard) ใด ๆ ที่สามารถตรวจวินิจฉัยได้ว่าบุคคลใดสุขภาพจิตปกติหรือไม่

2. การศึกษาความตรงตามเนื้อหา (content validity)โดยการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง และประชุมร่วมกับผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านสุขภาพจิต เพื่อพิจารณาความตรงตามเนื้อหาที่ต้องการประเมิน จำนวน 10 ครั้ง

3. การศึกษาความตรงตามโครงสร้าง (construct validity) ศึกษาความตรงตามโครงสร้างโดยการวิเคราะห์ปัจจัย (factor analysis) และพิจารณาลดข้อคำถามโดยคัดเลือกเฉพาะข้อคำถามที่มีค่า factor loading ตั้งแต่ 0.40) ขึ้นไป (ยกเว้นข้อคำถามที่ผู้ทรงคุณวุฒิลงความเห็นว่าจำเป็นต้องมีข้อนี้ ค่า factor loading อาจต่ำกว่า 0.40) โดยทำการศึกษาความตรงเชิงโครงสร้างถึง 2 ครั้งในการศึกษานี้ โดยลดข้อ คำถามจาก 157 ข้อเหลือเพียง 85 ข้อ ในครั้งที่ 1 และจาก 85 ข้อ เหลือเพียง 66 ข้อ ในครั้งที่ 2

4. การศึกษาความตรงร่วมสมัย (concurrent validity) ในการศึกษาครั้งนี้ ได้ทำการศึกษาความตรงร่วมสมัยโดยใช้ ดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตของอัมพร โอตระกูล และคณะ จำนวน 12 ข้อ ทำการศึกษาควบคู่กันไปในช่วงเวลาเดียวกัน ผลการศึกษาพบว่า ดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย 66 ข้อ กับดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตของอัมพร โอตระกูล และคณะมีความสัมพันธ์กันในระดับปานกลาง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์อันดับของสเปียร์แมน (Spearman’s correlation coefficient) เท่ากับ 0.58

5. การศึกษาค่าความเชื่อมั่นของเครื่องมือ (reliability) โดยมีค่า cronbach’s alpha coefficient จำแนกตามองค์ประกอบหลักดังนี้

5.1 สภาพจิตใจ 0.86

5.2 สมรรถภาพของจิตใจ 0.83

5.3 คุณภาพของจิตใจ 0.77

5.4 ปัจจัยสนับสนุน 0.80

ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลักและ 20 องค์ประกอบย่อยดังนี้

1. สภาพจิตใจ 16 ข้อ

1.1 ความรู้สึกในทางที่ดี 3 ข้อ

1.2 ความรู้สึกในทางที่ไม่ดี 6 ข้อ

1.3 การรับรู้ภาวะสุขภาพและ 5 ข้อ การเจ็บป่วยทางจิต

1.4 ภาพลักษณ์และรูปร่าง 2 ข้อ

2. สมรรถภาพของจิตใจ 19 ข้อ

2.1 สัมพันธภาพระหว่างบุคคล 2 ข้อ

2.2 ความสามารถที่จะบรรลุความ 4 ข้อ สำเร็จตามความคาดหมาย

2.3 ความมั่นใจในการเผชิญปัญหา 5 ข้อ

2.4 การควบคุมจิตใจตนเองไม่มีประสิทธิภาพ 6 ข้อ

2.5 การดำเนินชีวิตประจำวัน 2 ข้อ

3. คุณภาพของจิตใจ 13 ข้อ

3.1 เมตตา กรุณา 3 ข้อ

3.2 การนับถือตนเอง 2 ข้อ

3.3 ประสบการณ์ชีวิตที่มีค่าต่อจิตใจ 3 ข้อ

3.4 ความคิดสร้างสรรค์และความกระตือรือร้น ในการดำเนินชีวิต 2 ข้อ

3.5 ความเสียสละ 3 ข้อ

4. ปัจจัยสนับสนุน 18 ข้อ

4.1 การสนับสนุนทางสังคม 3 ข้อ

4.2 การสนับสนุนจากครอบครัว 7 ข้อ

4.3 ความปลอดภัยทางร่างกายและความมั่นคงในชีวิต 2 ข้อ

4.4 การดูแลสุขภาพและบริการสังคม : การให้บริการ และคุณภาพของบริการ 2 ข้อ

4.5 การมีส่วนร่วมและมีโอกาสพักผ่อนหย่อนใจและ มีเวลาว่าง 2 ข้อ

4.6 สภาพแวดล้อม 2 ข้อ

วัตถุประสงค์

เพื่อประเมินภาวะสุขภาพจิตของคนไทยในประชาชนทั่วไป ซึ่งจะเป็นแนวทางในการดูแลสุขภาพจิตตนเอง เมื่อผลของแบบประเมินพบว่าอยู่ในกลุ่มที่มีภาวะสุขภาพจิตต่ำกว่าคนทั่วไป

วิธีการนำไปใช้

ดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทยนี้ สามารถนำไปใช้กับ

1. ผู้ที่อยู่ในวัย 15-60 ปี โดยไม่จำกัดเพศ

2. สามารถอ่านออก เขียนได้ ในกรณีที่ไม่สามารถอ่านด้วยตนเองได้ อาจใช้วิธีให้บุคคลอื่นอ่านให้ฟัง และผู้ตอบแบบประเมินเป็นผู้เลือกคำตอบด้วยตนเอง

3. สามารถนำไปใช้ประเมินภาวะสุขภาพจิตของกลุ่มคนในหน่วยงาน องค์กรต่าง ๆ หรือคนใน ชุมชนในช่วงเวลาที่ต่างกัน เพื่อดูภาวะสุขภาพจิตของกลุ่มคนนั้น ๆ เป็นการเฝ้าระวังภาวะสุขภาพจิตขององค์กรนั้นในอีกรูปแบบหนึ่ง โดยควรใช้ประเมินในระดับกลุ่มคนปีละ 1 – 2 ครั้ง

4. ในการนำดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทยไปใช้เพื่อประเมินซ้ำว่าตนเองมีภาวะสุขภาพจิต เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมหรือไม่ อย่างเร็วควรประเมินซ้ำอีก 1 เดือน

การให้คะแนน

การให้คะแนนดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย (THI – 66) มีการให้คะแนนแบบประเมิน โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ดังนี้

กลุ่มที่ 1 ได้แก่ข้อ

1	2	3	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23
24	25	32	33	34	35	36	41	42	43	44	45	46	47	48	49
50	51	52	53	54	55	56	57	58	59	60	61	62	63	64

แต่ละข้อให้คะแนนดังต่อไปนี้

ไม่เลย	=	0	คะแนน	เล็กน้อย	=	1	คะแนน
มาก	=	2	คะแนน	มากที่สุด	=	3	คะแนน

กลุ่มที่ 2 ได้แก่ข้อ

4	5	6	7	8	9	10	26	27	28
29	30	31	37	38	39	65	66

แต่ละข้อให้คะแนนดังต่อไปนี้

ไม่เลย	=	3	คะแนน	เล็กน้อย	=	2	คะแนน
มาก	=	1	คะแนน	มากที่สุด	=	0	คะแนน

การแปลผลการประเมิน

ดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย 66 ข้อ มีคะแนนเต็มทั้งหมด 198 คะแนน เมื่อผู้ตอบได้ประเมินตนเองแล้ว และรวมคะแนนทุกข้อได้คะแนนเท่าไร สามารถนำมาเปรียบเทียบกับเกณฑ์ปกติที่กำหนดดังนี้

143-198 คะแนน หมายถึง มีความสุขมากกว่าคนทั่วไป (Good)

122-142 คะแนน หมายถึง มีความสุขเท่ากับคนทั่วไป (Fair)

121 คะแนนหรือน้อยกว่า หมายถึง มีความสุขน้อยกว่าคนทั่วไป (Poor)

ในกรณีที่ท่านมีคะแนนอยู่ในกลุ่มที่มีความสุชน้อยกว่าคนทั่วไป ท่านอาจช่วยเหลือตัวเองเบื้องต้น โดยขอรับบริการปรึกษาจากสถานบริการสาธารณสุขใกล้บ้านของท่านได้

ข้อจำกัดในการนำไปใช้

เป็นแบบประเมินสุขภาพจิตที่ต้องใช้เวลาค่อนข้างมากในการตอบแบบประเมินและผู้ตอบต้องตอบด้วยความจริงใจ ไม่มีอคติจะได้ผลการประเมินที่สอดคล้องกับความเป็นจริง

เอกสารอ้างอิง

อภิชัย มงคล วัชนี หัตถพนม ภัสรา เชษฐ์โชติศักดิ์ วรรณประภา ชลอกุล ละเอียด ปัญโญใหญ่.

การศึกษาดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย (ระดับบุคคล). ขอนแก่น : คลังนานาวิทยา, 2544.

การเผยแพร่

 อภิชัย มงคล, วัชนี หัตถพนม, ภัสรา เชษฐ์โชติศักดิ์, วรรณประภา ชลอกุล, ละเอียด ปัญโญใหญ่, สุจริต สุวรรณชีพ.

 การศึกษาดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย (ระดับบุคคล). วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย 2544 ; 46 (3) : 209-225.

 อภิชัย มงคล, วัชนี หัตถพนม, ภัสรา เชษฐ์โชติศักดิ์ และคณะ

 การศึกษาดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย. การสัมมนาระบาดวิทยาแห่งชาติ ครั้งที่ 15. (22 – 24 พฤษภาคม 2545) นนทบุรี : กองระบาดวิทยา สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข, 2545.

 อภิชัย มงคล, วัชนี หัตถพนม, ภัสรา เชษฐ์โชติศักดิ์, วรรณประภา ชลอกุล, ละเอียด ปัญญาใหญ่.

 การศึกษาดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย. ใน : การประชุมวิชาสการสุขภาพจิต ปี 2544. นนทบุรี : สำนักพัฒนาสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต, 2544 : 24 – 27.

 อภิชัย มงคล และคณะ.

 การศึกษาดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย. ใน : บทคัดย่อผลงานวิชาการ สาธารณสุขประจำปี 2544. นนทบุรี : โรงพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์, 2544 : 28-29.

บุคคลที่สะดวกในการติดต่อประสานงานในการศึกษาเรื่องนี้

1. นายแพทย์อภิชัย มงคล รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต ถนนติวานนท์ อำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000 Tel 0-1975-1913 Fax 0-2951-1369

2. นางวัชนี หัตถพนม โรงพยาบาลจิตเวชขอนแก่นราชนครินทร์ ถนนชาตะผดุง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น 40000 Tel 0-4322-7422 Fax 0-4322-4722 0-1661-8735

Update Script: 18 February 2020 1.22PM